تیرچه‌های بتنی نوعی از تیرهای ساخته شده از بتن معمولی هستند که به عنوان یک رابط افقی بین پایه‌ها یا کلاهک شمع‌ها عمل می‌کنند. آنها باید با تقویت کننده‌های پیوسته در داخل یا خارج از ستون پشتیبانی شوند و یا در داخل کلاهک شمع یا پایه با توجه به مشخصات ذکر شده در ACI 318-14 مقید شوند.
تیرها مستقیما می‌توانند بر روی خاک و یا بالای خاک و در بین دهانه‌های بین ستون‌ها قرار بگیرند. برخی از تیرهای پیوسته، در زیر پایه ساختمان و یا نقاط تحمل کننده بار قرار می‌گیرند تا بار را بر روی خاک انتقال داده و آن را توزیع کنند.
در این مقاله، روند ساخت تیرچه بتنی مسلح مورد بحث قرار خواهد گرفت.
فرآیند ساخت تیرچه‌های بتنی
مراحل مربوط به روش ساخت عبارتند از:
1. آماده سازی برای قرار دادن تیرچه‌ها
2. نصب و راه اندازی قالب بتن ریزی
3. قرار دادن تقویت کننده‌ها در تیرهای سطحی
4. بتن ریزی تیرچه‌های بتنی
در زیر این مراحل را توضیح خواهیم داد.
1. آماده سازی و حفاری برای قرار دادن تیرچه‌های بتنی
ترانشه‌هایی برای قرارگیری تیرها بر اساس ارتفاع آنها ایجاد می‌شود. به طوری که، اگر آنها به طور مستقیم بر روی زمین ساخته شوند، سطح زمین تراز شده و آماده سازی می‌شود. در صورتی که از تیرچه‌ها بین ستون‌ها استفاده شود، آماده سازی روند ساخت و حفاری پس از نهایی شدن ساخت شمع آغاز خواهد شد.
با این حال، اگر تیرها همراه با پایه‌ها قرار است مورد استفاده قرار بگیرد، حفاری ترانشه‌ها برای تیرها باید همراه با مراحل آماده سازی پایه‌ها انجام شود. در نهایت، اگر تیرهای بالاتر از سطح زمین قرار است ساخته شوند، نصب قالب‌ها اولین قدم در فرایند ساخت تیرها است.
2. نصب و راه اندازی قالب بتن ریزی
پس از تکمیل آماده سازی سایت و حفاری ترانشه‌ها، قالب‌ها باید با توجه به ابعاد تیر نصب شوند که در طراحی‌ها جزئیات آنها ارائه شده است. اگر تیر قرار است بر روی زمین ساخته شود، ابتدا بخش مرکزی قالب باید قبل از اطراف آن بر روی زمین قرار گیرد. در این حالت، سطح آجری مسطح در امتداد تیر به جای شاتر در پایین قالب قرار می‌گیرد.
سپس، فارغ از این که قالب بر روی سطح آجری مسطح قرار بگیرد یا در طرفین قالب قرار داده شود، نصب تقویت کننده‌ها باید پس از آن انجام شود. اگر تیر بالاتر از سطح زمین قرار است ساخته شود، فرایند ساخت قالب‌ها شبیه به تیرهای معمولی خواهد بود. بنابراین، شاترها باید در پایین و هر دو طرف تیر قرار بگیرند.
در این حالت، قالب را می‌توانید به طور کامل پس از قرار دادن تقویت کننده‌ها ثابت کنید، و یا فقط بخش پایینی شاتر را ثابت کرده و تقویت کننده‌ها را قرار دهید و سپس به داخل شاترها امتداد دهید. این ترتیب ساخت بر اساس سهولت و راحتی فرآیند ساخت و ساز انتخاب شده است.
در نهایت، پس از اتمام عملیات قالب‌های تیرهای سطحی، اطمینان حاصل کنید که ابعاد اختصاص داده شده به تیرها به گونه‌ای است که فاصله مورد نیاز برای پوشش تقویت کننده‌ها در نظر گرفته شده است. علاوه بر این، قدرت شاتر، مقاومت در برابر آب، مقاومت تکیه گاههای تیرهای سطحی، تعامد شاترهای جانبی و محل تیرها نیز باید بررسی شوند.
3. قرار دادن تقویت کننده‌ها در تیرهای سطحی
پس از اتمام عملیات شاتر و یا قرار دادن آجرهای مسطح در پایین تیرهای سطحی، نصب تقویت کننده به طور مستقیم شروع می‌شود و یا به پس از قرار دادن یک طرف قالب موکول می‌شود. جزئیات تقویت کننده‌ها مانند اندازه و تعداد تقویت کننده‌های طولی و طول مورد نیاز، تعداد و فاصله خاموت‌ها در طرح‌های سازه‌ای ارائه شده است.
سرانجام، تعداد و اندازه تقویت کننده‌های بالایی، پایینی و تقویت کننده‌های اضافی، طول هم پوشانی و رعایت آنها، قلاب‌ها، جداکننده‌ها و پوشش تقویتی باید به وضوح بعد از قرارگیری تقویت کننده‌ها بررسی شوند.
4. بتن ریزی تیرچه‌های بتنی
تیرها را می‌توانید با مخلوط بتن آماده یا بتن مسلح بسازید. مورد اول در حجم‌های بتن ریزی بالا توصیه می‌شود. اگر قصد استفاده از بتن آماده را دارید، تولیدکننده بتن فقط به مقاومت مورد نظر شما نیاز خواهد داشت. با این حال، اگر قصد استفاده از مخلوط بتن در محل را دارید، نسبت اختلاط اجزای بتن را باید تعیین کنید.
پس از بتن ریزی باید با استفاده از تجهیزات ویبراتور یا هر وسیله مناسب دیگر عملیات فشرده سازی را انجام دهید، سپس بالای تیرها را تراز کنید. در نهایت، شاترهای پیرامونی بتن تیرهای را می‌توانید 24 ساعت پس از بتن ریزی جدا کنید. با این حال، شاتر پایینی را نمی‌توانید تا زمان دستیابی کامل بتن به مقاومت نهایی حذف کنید. این مدت زمان برای جداسازی شاتر پایینی بستگی به طول دهانه تیر مورد نظر دارد.