این نوع یکی از رایج‌ترین نوع تیرچه مورد استفاده در ایران است که اکثر مهندسین در هنگام ساخت و ساز از این نوع از تیرچه استفاده می‌کنند. این نوع از تیرچه به نام‌های متفاوتی مانند، خرپای تیرچه، خرپای میلگردی یا تیرچه خرپایی شناخته می‌شود. خرپا در این نوع از تیرچه‌ها از میلگرد است و بسته به مقاومت مورد نیاز باید از میلگرد مناسبی استفاده کرد. انجمن تیرچه و بلوک همواره در پی تدوین استانداردهایی برای ساخت و اجرای بهتر تیرچه‌های تولیدی توسط تولیدکنندگان است.
مواد و مراحل ساخت تیرچه خرپایی
تیرچه‌ها را با استفاده از مواد مختلفی می‌سازند و در صورتی که برای ریختن پاشنه از قالب‌های سفالی در هنگام بتن‌ریزی استفاده شود، به این نوع از تیرچه، تیرچه خرپایی با کفشک گفته می‌شود. در برخی از ساختمان‌ها از انواع پیش فشرده استفاده می‌شود. در تیرچه‌ها که از میلگرد در ساختمان آن استفاده شده، قبل از این که بتن‌ریزی انجام شود، میلگردها کشیده می‌شوند. کشش میلگردها تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که بتن در قالب ریخته شده و خشک شود. زمانی که بتن خشک شد، میلگردها را رها می‌کنند، بدین ترتیب در زمان ساخت، تیرچه‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند.
تیرچه از چند جزء تشکیل شده که این اجزاء عبارتند از، میلگردی که در بالا قرار می‌گیرد، یک میلگرد نیز به صورت عرضی یا مارپیچ در طول این تیرچه‌ها ادامه پیدا می‌کند و آهنی که در پایین تیرچه مورد استفاده قرار می‌گیرد که در برخی از تیرچه‌ها این آهن با میلگردهایی که تحت کشش قرار می‌گیرند جایگزین می‌شود. میلگردهایی که در ساخت تیرچه مورد استفاده قرار می‌گیرند باید در یک حد استاندارد باشند تا بتوان از تیرچه مقاومت مورد نظر را انتظار داشت.
در بالا یک میلگرد قرار داده می‌شود که قطر این میلگرد باید بین 6 تا 12 میلیمتر باشد. در صورتی که میلگرد مورد استفاده قطری نزدیک به 12 میلیمتر داشته باشد، باید این میلگرد در ارتفاعی قرار داده شود که در بتن پوشش قرار بگیرد یا به عبارت دیگر، قدری بالاتر از بلوک باشد. میلگرد دیگری که در عرض به صورت مارپیچ قرار داده می‌شود نیز نباید قطر کمی داشته باشد، تا بتواند نیروهای برشی سقف را تحمل کند و در مقاومت کلی سقف تاثیری نگذارد.
قطر میلگرد عرضی نیز باید از استانداردها پیروی کند و این استانداردها این قطر را بین 5 تا 10 میلیمتر مشخص کرده‌اند و حداکثر فاصله بین آنها نباید بیشتر از 20 سانتی متر باشد. میلگردهای کششی که در پایین تیرچه مورد استفاده قرار می‌گیرند، بارهای سقف را تحمل می‌کنند و برای این کار باید از مقاومت کافی برخوردار باشند. در هر کدام از تیرچه‌ها باید این میلگردهای کششی حداقل 2 عدد باشند و میلگردهای کششی نیز باید فطری بین 8 تا 16 میلیمتر داشته باشند.
یکی از مواردی که در مقاومت کلی تیرچه خرپایی تاثیرگذار خواهد بود، چسبندگی بتن به فولاد است. در تیرچه‌ها، بتن به میلگردهای فولادی باید چسبندگی لازم را داشته باشد. برای به دست آوردن چسبندگی بالا، میلگردهای مورد استفاده در ساخت تیرچه‌ها از انواع عاج‌دار است. عاج میلگرد، چسبندگی بهتری ایجاد می‌کند.
قبل از بتن‌ریزی سقف ساخته شده از تیرچه خرپایی چه نکاتی را باید بررسی کرد
در صورت رعایت این نکات، به تخریب و بتن‌ریزی مجدد نیازی نخواهد بود. در ابتدا باید تعداد آرماتورها و فاصله آنها از هم بررسی شود. فاصله بین خاموت‌های تیر باید طبق طرح سازه باشد و اولین خاموت باید در بالای ستون قرار بگیرد. خیز منفی را نیز باید مورد توجه قرار داد. قالب‌ها باید بررسی شوند تا هیچ ماده اضافه‌ای مانند، شن، ماسه، فوم و غیره در آنها نباشد.
کلاف‌های عرضی نیز باید چک شوند و فاصله بین شمع‌های نگهدارنده نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. سازنده قبل از بتن‌ریزی، بلوک‌ها را باید خیس کند. آرماتورهای تقویتی نیز باید کنترل شوند. باید آرماتورهای حرارتی و تقویتی نیز کنترل شوند. قالب باید به گونه‌ای باشد که هیچ نشتی نداشته باشد.